Khó khăn trong quản lý nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước tại TP Hải Dương

Những ngôi nhà riêng lẻ trong phố thuộc diện chưa được cải tạo được xây dựng từ lâu, quá tuổi thọ cho phép, nay đã xuống cấp cần phải cải tạo hoặc xây mới. Những ngôi nhà này đều nằm trong ngõ nhỏ, không thuận lợi trong kinh doanh, buôn bán. Một đặc điểm nổi bật là một ngôi nhà có nhiều hộ cùng thuê, sử dụng lối đi, cầu thang, công trình phụ chung nên thường xuyên xảy ra tranh chấp rất phức tạp. Nhiều ngôi nhà không còn bảo đảm những điều kiện sinh hoạt tối thiểu cho người dân. Các hộ thuê nhà chủ yếu là cán bộ, công nhân viên chức và người lao động không có nghề nghiệp ổn định, thu nhập thấp, điều kiện kinh tế còn khó khăn. Các hộ thuê nhà thực hiện chuyển nhượng nhiều lần, thường xuyên nợ đọng tiền thuê nhà hàng tháng... Đối với những ngôi nhà thuộc các khu tập thể cao tầng như B2, B3, B4 tập thể Bình Minh, tập thể Liên Cơ... đã xuống cấp không thể khắc phục, cải tạo được. Trong mùa mưa bão, đơn vị chủ quản là Công ty CP kinh doanh nhà Hải Dương phải tổ chức chằng, chống tránh sập. Những hộ dân thuê nhà ở đây cũng thường xuyên nợ đọng tiền thuê nhà hoặc tự ý chuyển nhượng nhiều lần, gây khó khăn trong công tác quản lý. Khu chung cư Đông Ngô Quyền được xây dựng mới để tái định cư cho các hộ thuộc nhà B1 tập thể Bình Minh. Mặc dù các hộ đã chuyển đến sử dụng từ năm 2008 đến nay, nhưng phần lớn vẫn nợ đọng tiền thuê nhà, nhiều hộ cũng đã thực hiện chuyển nhượng nhiều lần.

Từ năm 1997 đến nay, Công ty CP Kinh doanh nhà Hải Dương đã kết hợp với các cơ quan chức năng xét, giải quyết bán nhà theo Nghị định 61 của Chính phủ cho các hộ thuê nhà thuộc SHNN. Đến hết tháng 5 – 2011, Công ty đã bán được 1.098 căn cho các hộ đang thuê tại các khu tập thể Tuệ Tĩnh, Bình Minh, Phú Lương... Ông Nguyễn Danh Diến, Giám đốc Công ty CP Kinh doanh nhà & Xây dựng Hải Dương cho biết: “Hiện tại, Công ty đang quản lý 455 hộ thuê nhà thuộc SHNN, tập trung ở các khu B2, B3, B4 tập thể Bình Minh, tập thể Liên Cơ, chung cư mới Ngô Quyền, nhà thuộc khối cơ quan và nhà riêng lẻ trong phố. Thời gian qua, công tác quản lý nhà ở thuộc SHNN còn nhiều khó khăn, bất cập. Các hộ thuê nhà phần lớn là các hộ nghèo, nghề nghiệp và thu nhập không ổn định, các hộ tiến hành chuyển nhượng nhiều lần. Chính điều này dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý và thu tiền thuê nhà hàng tháng”. Khu chung cư mới Đông Ngô Quyền hoàn thành năm 2008, gồm 2 dãy nhà 6 tầng, 120 căn với diện tích mỗi căn khoảng 30m², nhằm thay thế cho khu B1 tập thể Bình Minh. Tuy nhiên, việc thu tiền thuê nhà ở khu chung cư này rất khó khăn. Hầu hết các hộ dân ở đây đều nợ đọng tiền thuê nhà, số tiền lên tới gần 2 tỷ đồng. Sở dĩ việc thu tiền thuê nhà gặp khó vì các hộ dân đã tự ý chuyển nhượng nhiều lần, cơ quan chức năng không nắm được đối tượng nộp tiền thuê nhà. Từ khi Luật nhà ở có hiệu lực, các hộ thuê nhà thuộc SHNN không được chuyển nhượng hợp đồng thuê nhà. Vì vậy, các hộ thường chuyển nhượng ngầm, giao dịch bằng giấy viết tay, nên việc quản lý hợp đồng thuê nhà rất khó khăn. Từ đó, các hộ lấy nhiều lý do để không đóng tiền thuê nhà. Không chỉ gặp khó trong thu tiền thuê nhà, việc chuyển nhượng ngầm cũng gây nên những khó khăn trong quản lý hành chính như khai báo tạm trú, tạm vắng và thực hiện các nghĩa vụ đối với khu dân cư.

Đối với các ngôi nhà cho thuê thuộc diện chưa được cải tạo, xây dựng lại đã xuống cấp, hư hỏng nhiều, chất lượng sử dụng thấp, nhiều hộ cùng sử dụng chung công trình phụ... nên thường xảy ra tranh chấp. Công tác quản lý lập hồ sơ, ký hợp đồng thuê nhà cũng như thực hiện bán nhà cho người đang thuê cũng gặp nhiều khó khăn. Nhiều thành viên trong các hộ thuê nhà phát sinh tranh chấp về công trình phụ dùng chung như bếp, cầu thang, lối đi, sân... nhưng các hộ không tự thoả thuận, không thống nhất phân chia được ranh giới giữa, gây khó khăn trong quá trình bán nhà. Những hộ thuê nhà tự chuyển nhượng qua nhiều chủ, không có đầy đủ thủ tục hợp pháp, không được cơ quan phường xác nhận, nên không đủ căn cứ để xem xét...

Để nâng cao hiệu quả quản lý quỹ nhà ở thuộc SHNN, thời gian tới Công ty CP Kinh doanh nhà và Xây dựng Hải Dương kết hợp với các ngành có liên quan đề xuất với UBND thành phố giải quyết đơn thư đòi nhà, tranh chấp, khiếu nại tố cáo có liên quan đến nhà đất thuộc SHNN. Đồng thời, Công ty cũng phối hợp với UBND TP Hải Dương thiết lập hoàn chỉnh hồ sơ cho các hộ chưa ký được hợp đồng thuê nhà và ký hợp đồng thuê nhà cho các hộ đủ điều kiện. Kết hợp với chính quyền địa phương tăng cường công tác thu tiền thuê nhà và tiền nợ đọng từ những năm trước. Bên cạnh đó, Công ty cũng sẽ rà soát lại toàn bộ hợp đồng thuê nhà ở khu chung cư mới Đông Ngô Quyền, xử lý nghiêm những trường hợp chuyển nhượng trái luật, đưa công tác quản lý nhà ở thuộc SHNN vào nề nếp.